Đào tạo nghề cho lao động nông thôn trước tác động của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư

Đồng chí Nguyễn Thanh Hải - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư tỉnh ủy Thái Nguyên dự và phát biểu ý kiến tại Hội thảo. Các đồng chí: Phùng Xuân Nhạ, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương; Lê Tuấn Dũng, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội; Trần Thanh An, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chủ trì hội thảo.

Dự hội thảo còn có đại diện của hơn 20 tỉnh, thành phố trong cả nước.

"Nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là cơ sở và lực lượng quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội bền vững, giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo an ninh, quốc phòng; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ môi trường sinh thái của đất nước". Đó là tư tưởng, là quan điểm chỉ đạo của Đảng được thể hiện trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Trong mối quan hệ mật thiết giữa nông nghiệp, nông dân và nông thôn, nông dân là chủ thể của quá trình phát triển, là nhân tố quan trọng nhất để phát triển. Nguồn nhân lực này cần được đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên để phục vụ cho chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao năng xuất lao động và trình độ sản xuất, đáp ứng được yêu cầu mới trong phát triển kinh tế - xã hội tại khu vực nông thôn cũng như xây dựng nông thôn mới. Vai trò chủ thể của người nông dân, yêu cầu phát triển nguồn nhân lực nông thôn cũng được thể hiện rõ trong mục tiêu của Nghị quyết 26-NQ/TW là “nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nông thôn, nông dân được đào tạo có trình độ sản xuất ngang bằng với các nước tiên tiến trong khu vực, có đủ bản lĩnh chính trị và đóng vai trò làm chủ nông thôn mới, đồng thời giải quyết việc làm, chuyển một bộ phận lao động nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ, nâng cao thu nhập của người dân nông thôn”.

Năm 2012, Ban Bí thư Trung ương Đảng cũng đã ban hành Chỉ thị số 19-CT/TW, về tăng cường sự lãnh đạo của đảng đối với dạy nghề cho lao động nông thôn. Các Nghị quyết, Chỉ thị nêu trên thể hiện sự coi trọng, tầm nhìn sáng suốt của Đảng về nông nghiệp, nông dân và nông thôn, được đánh giá là tổng thể, toàn diện, hợp lòng dân, được nhân dân đồng tình, hưởng ứng tích cực.

Thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn nói chung, đào tạo nghề cho lao động nông thôn nói riêng, trong hơn 10 năm qua, với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp ủy đảng, chính quyền từ trung ương đến địa phương, hàng chục triệu nông dân đã được tham gia các khóa học nghề, phần lớn trong số đó có việc làm mới hoặc tiếp tục làm nghề cũ nhưng năng suất, thu nhập cao hơn. Kết quả này đã góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng về phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Đó là: tốc độ tăng trưởng nông nghiệp đạt mức khá cao (2,95%/năm); chất lượng tăng trưởng ngày càng được cải thiện; kim nghạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản tăng trưởng nhanh (8,17%/năm); nông sản Việt Nam có mặt tại gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, đưa Việt Nam trở thành một trong những cường quốc nông sản; bảo đảm vững chắc an ninh quốc gia, giảm nghèo bền vững. 

Tại Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII vừa qua, Trung ương đã ban hành Nghị quyết mới về nông nghiệp, nông dân và nông thôn với nhiều điểm mới. Trong đó có Chủ trương hướng đến xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh mà Đại hội XIII đã đề ra. Trong Nghị quyết, vấn đề đào tạo nghề cho lao động nông thôn tiếp tục được coi trọng và đòi hỏi phải có nhiều đổi mới để thích ứng với bối cảnh, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030, đặc biệt là sự tác động bao trùm của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Tại hội thảo, các đại biểu đã nghe 7 tham luận, hai bài trình bày về xu hướng đào tạo nghề và tái đào tạo nghề cho các đối tượng nông dân, công nhân, lao động nữ. Các mô hình, quy trình, phương pháp cũng như phương thức đào tạo nghề, tác nghiệp trong môi trường khoa học công nghệ 4.0. Nhiều phát biểu tập trung làm rõ những vấn đề mới và thách thức của dạy nghề cho lao động nông thôn hiện nay; đề xuất phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp nhằm đẩy mạnh nhiệm vụ dạy nghề cho lao động nông thôn trong bối cảnh mới, giai đoạn từ nay đến năm 2030. Kết quả Hội thảo góp phần tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 19-CT/TW, ngày 05/11/2012 của Ban Bí thư khóa XI về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dạy nghề cho lao động nông thôn”.

Phát biểu kết luận Hội thảo đồng chí Phùng Xuân Nhạ, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương khẳng định: Hội thảo đã đạt được một số kết quả quan trọng. Một là, tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí, tầm quan trọng của công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn trong phát triển nguồn nhân lực phục vụ chiến lược phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn trong tình hình mới. Trọng tâm là quan điểm nông dân là chủ thể, là trung tâm của quá trình phát triển nông nghiệp, nông thôn. Hai là, làm rõ hơn những kết quả đạt được, những hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế, bài học kinh nghiệm trong công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn khi triển khai Đề án 1956 của Chính phủ, trong thực hiện Chỉ thị 19-CT/TW của Ban Bí thư Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dạy nghề cho lao động nông thôn. Trong đó, thứ hạng thấp về chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam nói chung, của khu vực nông thôn nói riêng là một vấn đề đặc biệt cần quan tâm, giải quyết trong thời gian tới. Ba là, nêu bật được bối cảnh mới về phát triển kinh tế xã hội của đất nước nói chung, về nông nghiệp, nông dân và nông thôn nói riêng. Đặc biệt, làm rõ được bản chất, phạm vi tác động, cơ hội, thách thức của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đối với chiến lược phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn nói chung, công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn nói riêng. Bốn là, đề xuất được nhiều giải pháp sáng tạo, khả thi đổi mới công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn trước tác động của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Trong đó, hiện đại hóa sản xuất nông nghiệp, chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn, trong đào tạo nghề cho lao động nông thôn là những giải pháp quan trọng, khả thi trong thời gian tới.

Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì, tiếp tục phối hợp với Bộ Lao động - Thương Bình và Xã hội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, các ban, bộ, ngành có liên quan, các địa phương phát huy các kết quả của Hội thảo này trong triển khai Đề án tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 19-CT/TW của Ban Bí thư với mục tiêu ban hành được Chỉ thị (Kết luận) mới trong thời gian tới.